BİRLİK Mİ AYRILIK MI? TÜRK DEVLETLER TEŞKİLATININ MAKROEKONOMİK GÜCÜ

Özet

Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla bağımsızlığını ilan eden Türk devletleri, bir Osmanlı bakiyesi olan Türkiye Cumhuriyeti devleti ile ilişki kurmaya başlamışlardı. Bu ilişki yıllar geçtikçe her alanda artarak gelişmiş ve Türkler, büyük bir coğrafyada artan bir güç ile tarih sahnesinde yerini yeniden almaya devam etmişlerdir. Ortak payda da buluşan birçok devlet farklı farklı teşkilatlanmaya gitmişler iken Türklerin de dünya siyasetinde daha güçlü olmaları her zamankinden daha çok gereklilik halini almıştır. Bu kapsamda, Türk Dili Konuşan Ülkeler arasında kapsamlı iş birliğini teşvik etmek amacıyla bir araya gelen Türk ülkeleri, Türk Dili Konuşan Ülkeler İş Birliği Konseyi’ni kurmuşlar ve günümüzde ise birlik, Türk Devletler Teşkilatı’na dönüşmüştür. Türk devletlerinin büyük bir birlik kurmasının dünya siyasetindeki ekonomik gücünün analiz edilmesi ve bu doğrultuda hala ayrılık mı yoksa birlik olmak mı sorusuna bilimsel bir cevap üretilmesi bir ihtiyaç haline gelmiştir. Bu çalışma, çok kriterli karar verme yaklaşımları ile Türk Birliği’nin makroekonomik gücünü analiz etmeyi amaçlamaktadır. Bu kapsamda, temel model ile G20 ülkeleri (AB hariç) içinde Türkiye'nin makroekonomik gücü belirlenmiş, birinci senaryo da Türk Devletler Teşkilatı’nın asil üyelerinden oluşan birliğin, ikinci senaryoda ise asil ve gözlemci üye ülkelerden (KKTC hariç) oluşan birliğin makroekonomik performans analizi yapılmıştır. Gayri safi yurtiçi hasıla, toplam rezerv, işgücü ve ihracatın ithalatı karşılama oranı ülkelerin makroekonomik gücünün değerlendirilmesinde kriter olarak kullanılmıştır. Öncelikle, kriterler CRITIC (Kriter Önemi Yoluyla Kriterler Arası Korelasyon) yöntemi ile ağırlıklandırılmış daha sonra ülkelerin performansları EDAS (Ortalama Çözüm Uzaklığına Göre Değerlendirme) yöntemi ile sıralanmıştır. Temel modelde, Türkiye 17. sırada yer alırken birinci senaryoda Türk Devletler Teşkilatı 12. sırada ve ikinci senaryo da ise 10. sırada yer almaktadır. Türk birliği, başta Birleşik Krallık, Kanada, Fransa, İtalya ve Güney Kore gibi güçlü ekonomiye sahip ülkelere göre daha büyük bir ekonomik güç haline gelmektedir. Bu çalışma, Türk Devletler Teşkilatının başta ekonomi olmak üzere birçok alanda güçlü ve müreffeh bir toplum inşa etme ve sürdürülebilir bir ekonomik güç olma yolunda Türk milletlerine bir fırsat sunduğunu ortaya koymaktadır.