BANKA KREDİLERİNDE SEKTÖREL YOĞUNLAŞMA VE KARLILIK İLİŞKİSİ

Özet

Finansal piyasalardaki tüm faaliyetler ekonomideki tüm aktörleri etkiler. Bankalar da bu finansal piyasalardaki önemli kurumlardır ve özellikle Türkiye gibi banka temelli bir ekonomide bankalar sistemik öneme sahiptirler. Ana faaliyet konusu “kredi vermek” olan bankalar makroekonomi politikalarından etkilendikleri gibi aynı zamanda kredi portföylerini oluştururken yoğunlaşma ve çeşitlendirme yönünde yaptıkları tercihlerle diğer bir deyişle, risk ve performans açısından yaptıkları tercihlerle makroekonomiyi de etkilerler. Yüksek kâr elde etmek amacıyla, belli bir sektöre (alana) yoğun kredi vermeleri ve bu alanda uzmanlaşmaları, sektörün kredi riskini artırarak finansal kırılganlıklara yol açabilir. Bu çalışmanın amacı da bankaların tek tek yaptıkları ve ya sürü halinde yaptıkları bu kredi portföy tercihlerinin, bankacılık sektörü olarak, kârlılık sağlayıp sağlamadığını anlamaktır. Çalışmada 2007-2018 döneminde üçer aylık verilerle (kârlılık oranı olarak ROA ve ROE, sektörel kredi yoğunlaşması için Herfindahl-Hirschman endeksi –HHI-, bankacılık sektörü toplam yasal özkaynak risk ağırlıklı kalemler oranı, takipli krediler toplam krediler oranı, krediler toplam aktifler oranı, toplam faiz gelirleri ortalama toplam aktifler oranı, toplam faizdışı gelirler ortalama toplam aktifler oranı, büyüme hızı, reel kur) Türk bankacılık sektöründe kullandırılan kredilerin sektörel yoğunlaşması ile kârlılık arasındaki ilişki ARDL (Autoregressive Distributed Lag Bound Test – Gecikmesi Dağıtılmış Otoregresif Sınır Testi) Yöntemi’ne göre analiz edilmiştir. Yoğunlaşma endeksi olarak Herfindahl-Hirschman Endeksi (HHI) kullanılan bu çalışma sonucunda tüm Türk bankacılık sektörü kredilerinde sektörel kredi yoğunlaşması ile kârlılık arasında güçlü bir ilişki tespit edilmiştir. Aynı zamanda, faiz gelirlerinin kârlılık ile ilişkisi pozitif yönde ve anlamlı, faizdışı gelirlerin kârlılık ile ilişkisi ise negatif yönde ve anlamlı bulunmuştur. Bu da bankacılık sektörünün aracılık faaliyetlerini yerine getirdiğini ve asıl ana faaliyet konusu olan kredilerden kâr ettiğini göstermektedir.